Aantasting van de seksuele integriteit en verkrachting

Seksueel geweld kan erg ingrijpend zijn en heeft vaak zware gevolgen voor slachtoffers. Mensen kunnen zich bang, boos of wantrouwig voelen. Dat is normaal. Seksueel geweld wordt vaak geheim gehouden. Uit schaamte, schuldgevoel, of omdat slachtoffers opzien tegen de gevolgen. Niemand vraagt om misbruikt te worden, zelfs niet als je onder invloed was, als je flirtte of jezelf niet verdedigd hebt. Seksueel geweld is nooit goed te praten. De verantwoordelijkheid ligt altijd bij de dader. Als jij geen toestemming gaf voor seks, is er sprake van aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting. Dat is strafbaar, ook binnen een relatie of huwelijk.

  Wat kan je zelf doen?

Praat erover

Zoek steun bij iemand waar je terechtkan. Vrienden, familie, buren, … kunnen naar je luisteren en je bijstaan. Door erover te praten kan je samen overleggen hoe je best hulp zoekt en hoe je bijgestaan wil worden, bijvoorbeeld door professionele hulp te zoeken of door iemand te vragen met je mee te gaan om aangifte te doen.  

Zorg voor jezelf

Als je slachtoffer werd van aantasting van je seksuele integriteit of van verkrachting, kan je daar op verschillende manieren op reageren. Het is heel normaal dat je angstig, verward, prikkelbaar, kwaad of verdrietig bent. Je kan je ook schuldig of beschaamd voelen, waardoor het moeilijk is ermee naar buiten te komen. Slachtoffers vragen zich soms ook af of ze niet overdrijven.  

Daarom is het belangrijk om meteen hulp te zoeken. Dat is moeilijk, maar zo’n ingrijpende gebeurtenis kan je niet alleen verwerken.   

Hoe verwerk je een ingrijpende gebeurtenis?

Zoek zo snel mogelijk medische hulp

Het is belangrijk dat je zo snel mogelijk medische verzorging krijgt voor je letsels. Het is ook belangrijk om bij een aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting zo snel mogelijk (liefst binnen de 72 uur) een lichamelijk onderzoek te laten doen zodat sporen van de dader kunnen gevonden worden. Het is belangrijk dat je je niet wast of een douche neemt, ook al is dit het eerste wat je zou willen doen. Indien je vermoedt dat je onder invloed werd gebracht van alcohol, medicatie of drugs, is het belangrijk zo spoedig mogelijk een toxicologisch onderzoek te laten uitvoeren (liefst binnen de 72 uur).  

Tijdens een doktersbezoek kan ook onderzocht worden of je besmet raakte met een seksueel overdraagbare aandoening en of je risico loopt op een zwangerschap.  

Hoe moeilijk het ook is: laat de dokter weten welk geweld op jou gepleegd is (bijvoorbeeld of iemand je probeerde te wurgen). Jij en de dokter zijn dan alert voor eventuele complicaties achteraf.  

De dokter luistert naar je verhaal en maakt een medisch attest op. Hij verzamelt bewijsmateriaal voor als je later aangifte bij de politie wil doen. Vraag iemand die je vertrouwt eventueel om mee te gaan.  

Zie ook Hoe verzamel ik bewijzen als ik niet direct naar een dokter kan?

Neem zo snel mogelijk contact op met één van deze diensten voor dringende medische hulp: 

  • Ambulance: het noodnummer 112 is dag en nacht bereikbaar 
  • Een Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) is een ziekenhuisdienst waar elk slachtoffer van seksueel geweld dag en nacht terechtkan. Deze diensten zijn momenteel beschikbaar in het  UZA in Antwerpen, het UMC Sint-Pieter in Brussel,  het UZ Gent, het UZ Leuven en het AZ Delta in Roeselare.  Als slachtoffer of steunfiguur kan je een ZSG bellen, mailen of bezoeken. Als je als slachtoffer naar een ZSG gaat, wordt niet automatisch aangifte gedaan bij de politie. Het ZSG biedt medische en psychologische hulp. Het stelt letsels vast, onderzoekt sporen en verzamelt bewijs. Het is aan jou om te beslissen of je ook aangifte wil doen bij politie-inspecteurs die daarvoor speciaal opgeleid werden. 
  • Spoedopname in een ziekenhuis  
  • Je huisarts. Als je eigen huisarts niet bereikbaar is kan je 's avonds en in het weekend ook terecht bij een huisarts van wacht of de huisartsenwachtdienst.  

Doe aangifte bij de politie

Als je aangifte doet, kan de politie onderzoeken wat er gebeurd is. Je kan je daarbij laten bijstaan door iemand die je vertrouwt. Aangifte vergroot de kans dat de feiten onderzocht worden en de dader(s) gevat worden. Het kan je ook een gevoel van rechtvaardigheid geven. 

Meer uitleg over de gerechtelijke procedure

Meer informatie over een mogelijke schadevergoeding

 

  Wie kan je helpen?

Familie of vrienden

Neem iemand uit je omgeving in vertrouwen. Dit is misschien moeilijk, maar als je zwijgt, geef je de dader de macht over je leven en kan je in een isolement raken. Door dat isolement te doorbreken, pak je een stukje van de regie over je leven terug in eigen handen. Praat er vooral over met mensen die naar je blijven luisteren, ook al vertel je je verhaal steeds opnieuw. 

De chat na seksueel geweld

Bij de chat na seksueel geweld probeert men zoveel mogelijk slachtoffers na seksueel geweld en hun omgeving te helpen. Dit doen ze door hun vragen te beantwoorden en te bekijken waar ze kunnen helpen.  

1712

1712 is een gratis, professionele hulplijn voor iedereen met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling. Als je slachtoffer bent van aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting, kan je 1712 bellen of chatten of mailen via www.1712.be

De medewerkers van 1712 luisteren naar je verhaal en verwijzen je eventueel door naar gepaste hulpverlening.  

Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG)

In een Zorgcentrum na Seksueel Geweld kunnen slachtoffers van seksueel geweld alle mogelijke bijstand krijgen op één plaats. Dit gespecialiseerd centrum bestaat momenteel in het UZA in Antwerpen, het UMC Sint-Pieter in Brussel, het UZ Gent, het UZ Leuven, het ZOL Genk en het AZ Delta in Roeselare.

Aanspreekpersonen integriteit binnen jeugdorganisaties en sportclubs

Binnen jeugdorganisaties en sportclubs kan je de aanspreekpersoon integriteit (API) contacteren als er sprake is van integriteitsschending. Dit is elke vorm van lichamelijk, seksueel, moreel of psychisch gedrag waarvan jij vindt dat het over jouw grens gaat of over de grens van iemand anders. De API gaat aan de slag met wat jij vertelt. Elke melding wordt serieus genomen.

Slachtofferhulp van het CAW

Slachtofferhulp van het CAW kan je informatie geven, begeleiden, en administratief en emotioneel ondersteunen. Slachtoffers en hun omgeving ervaren verschillende emoties. CAW bieden een luisterend oor, denken mee en ondersteunen je waar mogelijk om de draad weer op te nemen.  

Dienst slachtofferonthaal bij de justitiehuizen

Als je aangifte hebt gedaan bij de politie, wil je weten wat er met je klacht gebeurt. De dienst slachtofferonthaal kan je informatie geven over je dossier (vanaf de indiening van klacht tot de strafuitvoering). Deze dienst kan je ook bijstaan en ondersteuning bieden tijdens de gerechtelijke procedure, bijvoorbeeld bij de teruggave van inbeslaggenomen stukken, bij de inzage van het dossier, bij zittingen van de rechtbank, ...  

Juridische eerstelijnsbijstand of een advocaat

Juridische eerstelijnsbijstand biedt praktische inlichtingen, juridische info en een eerste juridisch advies. Indien nodig word je doorverwezen naar een gespecialiseerde organisatie. Het is een gratis dienst, georganiseerd door de Commissie voor Juridische Bijstand, die toegankelijk is voor iedereen, ongeacht je inkomen.  

Voor uitgebreid juridisch advies of als je je wil laten vertegenwoordigen in een strafrechtelijke procedure, kan je terecht bij een advocaat.  

Via juridische tweedelijnsbijstand (vroeger pro deo) kan je beroep doen op de tussenkomst van een advocaat die - afhankelijk van je inkomen - goedkoper of gratis is.

Een lotgenotenvereniging

Praten met lotgenoten kan helpen bij de verwerking. Adressen vind je op de site van Trefpunt Zelfhulp

Misschien zoek je info over

Hoe verzamel ik bewijzen als ik niet direct naar een dokter kan? 

Ben je niet in staat om meteen na de feiten meteen naar de dokter of politie te stappen, bewaar dan zelf zoveel mogelijk bewijsmateriaal. Denk er wel aan dat er na 72 uur bijna geen sporen meer overblijven die bruikbaar zijn voor het onderzoek naar de dader. 

Zelf bewijzen verzamelen

Was of douche je niet, ook al is dit het eerste wat je zou willen doen. Deed je dat toch, probeer dan andere bewijzen te verzamelen.  



Probeer niet te drinken of je mond te spoelen als er contact met de mond was. 



Probeer niet te plassen. Als je dringend moet, vang je urine dan op in een potje en bezorg het aan de dokter. 



Vermijd lichamelijk contact met anderen. 



Hou de kleren die je aanhad tijdens de feiten aan of stop ze in een papieren zak en bezorg ze aan de dokter.  



Hou alles bij waar sporen van de dader (sperma, bloed) op kan zitten zoals lakens, toiletpapier of maandverband dat je hebt gebruikt om je mee proper te wrijven… Stop ze in een papieren zak en bezorg ze aan de dokter. 

Het is aangeraden (later) een dokter te raadplegen en aangifte te doen. Deze stap zetten kan je helpen bij het verwerken van wat je is overkomen.

Seksueel geweld

Meer info over wat je kan doen als slachtoffer van seksueel geweld, de werking van een aangifte, wat als je liever geen aangifte doet en de zorgcentra na seksueel geweld kan je vinden op deze website. Ook informatie voor vrienden/familieleden van een slachtoffer van seksueel geweld en enkele mythes over seksueel geweld kan je op deze website vinden.  

Je kent een slachtoffer in je omgeving   

Iemand die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt is helemaal van slag en gedraagt zich vaak anders. Dat kan best verwarrend zijn. Je kan pijn, verdriet of kwaadheid van anderen niet wegnemen. Maar begrip tonen, aandacht geven en luisteren kan natuurlijk wel, ook als je geen pasklare oplossingen hebt. Er gewoon zijn is al een enorme steun. 

Een slachtoffer in je omgeving helpen

Ik werd slachtoffer van aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting  in het buitenland 

Wanneer je slachtoffer wordt van aantasting van de seksuele integriteit of verkrachting in het buitenland, weet je vaak niet goed waar te beginnen. Naast diensten in het buitenland zelf, kan je ook contact opnemen met een aantal diensten in België.

Slachtoffer in het buitenland

Wat is aantasting van de seksuele integriteit en verkrachting?

Volgens de wet is "verkrachting" elke gestelde daad die bestaat of mede bestaat uit een seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon of met behulp van een persoon die daar niet in toestemt. 

Volgens de wet is "aantasting van de seksuele integriteit" het stellen van een seksuele handeling op een persoon die daar niet in toestemt, al dan niet met behulp van een derde persoon die daar niet in toestemt, dan wel het laten stellen van een seksuele handeling door een persoon die daar niet in toestemt. Aantasting van de seksuele integriteit is de nieuwe benaming voor wat vroeger "aanranding van de eerbaarheid" werd genoemd. 

Wanneer is er sprake van toestemming?

Toestemming veronderstelt dat deze uit vrije wil is gegeven. Het feit dat een slachtoffer zich niet verweert, betekent niet dat het slachtoffer toestemming geeft.  

De toestemming kan worden ingetrokken op elk ogenblik voor of tijdens de seksuele handeling.

Er is geen toestemming wanneer de seksuele handeling

  • is gepleegd door gebruik te maken van de kwetsbare toestand van het slachtoffer (vb. als gevolg van angst, onder invloed van drugs of alcohol, ziekte, …).
  • het gevolg is van een bedreiging, fysiek of psychisch geweld, dwang, verrassing, list of van een andere strafbare gedraging.
  • is gepleegd op een bewusteloos of slapend slachtoffer.

Minderjarigen vanaf 16 jaar kunnen toestemming geven. Onder deze leeftijd gaat de Belgische wet ervan uit dat jongeren niet uit vrije wil kunnen toestemmen met seksuele handelingen. Dit is de seksuele meerderjarigheidsgrens.

Er is wel een uitzondering met het oog op een normale, seksuele ontwikkeling tussen leeftijdsgenoten. Een minderjarige die tussen 14 en 16 jaar oud is, kan wel uit vrije wil toestemmen met seksuele handelingen inden het leeftijdsverschil met de andere persoon niet meer dan drie jaar bedraagt.

Als het leeftijdsverschil tussen minderjarigen van 14 tot 18 jaar wel groter is dan drie jaar maar zij aangeven dat er wederzijdse toestemming was voor hun seksuele handelingen, is dat eventueel te rechtvaardigen. Het mag in principe niet, maar de wetgever wil niet alle consensuele seksuele handelingen door minderjarigen strafrechtelijk beteugelen. Het is dus mogelijk dat de rechter of het parket oordeelt dat er toch geen strafbaar feit is. Dat wordt bepaald op basis van de individuele elementen in het dossier. 

Een minderjarige kan tenslotte nooit uit vrije wil toestemmen met seksuele handelingen

  • als de dader een familielid is of
  • als de dader een persoon is die een erkende positie van vertrouwen, gezag of invloed heeft ten aanzien van de minderjarige of
  • als de seksuele handeling wordt beschouwd als een daad van ontucht of prostitutie. 

Wat is spiking?

Men spreekt over spiking wanneer je alcohol of drugs toegediend krijgt zonder dat je je hiervan bewust bent of toestemming hebt gegeven. De alcohol of drugs die worden toegediend dienen om je verward, verzwakt en gedesoriënteerd te maken, waardoor je een gemakkelijker doelwit bent. In deze context wordt ook wel over “verkrachtingsdrugs” gesproken. Spiking vindt plaats in het uitgaansleven en leidt vaak tot seksueel overschrijdend gedrag zoals verkrachting.

Spiking kan 2 vormen aannemen:

  • Needle spiking: het toedienen van een middel door een inspuiting
  • Drink spiking: het toevoegen van een middel aan een drankje

Eén van de meest voorkomende drugs die gebruikt wordt bij spiking is GHB (gamma-hydroxyboterzuur). Dit is een geur- en kleurloze vloeistof of poeder met een lichte zoutsmaak. Het veroorzaakt geheugenverlies, sufheid en bewustzijnsverlies. Hierbij kan alcohol het effect versterken.

Bij een vermoeden van spiking, kan je best zo snel mogelijk een urinestaal nemen en deze in de koelkast bewaren. Je kan hiervoor een proper potje of beker gebruiken als je geen urinepotje thuis liggen hebt. Neem hierna contact op met je huisarts of ga naar een Zorgcentrum na Seksueel Geweld, waar ze 24/7 zorg en onderzoek bieden bij (een vermoeden van) seksueel geweld.

Belangrijk is dat je de urinestaal meeneemt en aangeeft dat er nood is aan een toxicologische screening met inbegrip van GHB.