Familiaal geweld

Familiaal geweld is geweld gepleegd door een (ex-)partner, een ouder, familielid of vriend. Dit kan fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld zijn of verwaarlozing. Familiaal geweld kent vele vormen: partnergeweld, kindermishandeling, oudermishandeling, siblinggeweld of ouderenmis(be)handeling. Ook getuige zijn van geweld wordt beschouwd als een vorm van slachtofferschap.

  Wat kan je zelf doen?

Praat er over!

Zoek steun bij iemand waar je terechtkan. Vrienden, familie, buren, … kunnen naar je luisteren en je bijstaan. Door erover te praten kan je samen overleggen hoe je best hulp zoekt en hoe je bijgestaan wil worden, bijvoorbeeld door professionele hulp te zoeken of door iemand te vragen met je mee te gaan om aangifte te doen. 

Zorg voor jezelf

Iedereen gaat anders om met familiaal geweld. Je kan kwaad, bang, verdrietig of wantrouwig zijn. Familiaal geweld kan je dagelijks leven overhoop halen. Misschien vermijd je bepaalde situaties of mensen. Dat is normaal. 

Hoe verwerk je een ingrijpende gebeurtenis

Bel de politie op het nummer 101 in geval van nood

Bij dringende situaties kan je dag en nacht bij de politie terecht via het nummer 101. Je kan als slachtoffer altijd terecht bij de politie om aangifte van de feiten te doen. Je kan je daarbij laten bijstaan door iemand die je vertrouwt. De politie zal dan een proces-verbaal (pv) opstellen. 

Bel het noodnummer 112 voor dringende medische hulp

De operatoren in de noodcentrale staan altijd klaar om je te helpen. Ze stellen je gerust, vertellen je wat je moet doen en ze verwittigen de nodige hulpdiensten. 112 is het enige gratis noodnummer waar je in heel Europa kunt naar bellen.  

Praat met je huisarts

Je kan je huisarts in vertrouwen nemen. Die kan luisteren en je helpen om de situatie uit te klaren, en je eventueel doorverwijzen naar gepaste hulpverlening. Je arts heeft beroepsgeheim: niets van wat je vertelt mag naar buiten worden gebracht zonder jouw toestemming. Jij beslist welke stappen er verder worden ondernomen. Je huisarts kan ook (fysische en psychische) letsels vaststellen en eventueel een attest maken van arbeidsongeschiktheid.  

Indien nodig kan je tijdens het weekend of op feestdagen ook langsgaan bij een dokter van wacht of huisartsenwachtpost.

Doe na de feiten aangifte bij de politie

Als je aangifte doet, kan de politie een onderzoek starten. Aangifte doen van familiaal geweld is niet gemakkelijk; je kent de dader immers. Misschien durf je er niet over te praten of ben je bang. Weet dat familiaal geweld strafbaar is.  

Meer uitleg over de gerechtelijke procedure

Meer informatie over een mogelijke schadevergoeding

  Wie kan je helpen?

Familie of vrienden

Neem iemand uit je omgeving in vertrouwen. Dit is misschien moeilijk,  maar als je zwijgt, geef je de dader de macht over je leven en kun je geïsoleerd raken.  Door dat isolement te doorbreken, pak je een stukje van de regie over je leven terug in eigen handen. Praat er vooral over met mensen die naar je blijven luisteren, ook al vertel je je verhaal steeds opnieuw. 

1712

1712 is een gratis, professionele hulplijn voor iedereen met vragen over geweld, misbruik en kindermishandeling. Als je slachtoffer bent van familiaal geweld, kan je 1712 bellen, chatten of mailen via www.1712.be.  

De medewerkers van 1712 luisteren naar je verhaal en verwijzen je eventueel door naar gepaste hulpverlening. 

Veilig Huis

Veilig Huis, ook gekend onder de vroegere naam Family Justice Center (FJC), is er voor gezinnen waarbinnen sprake is van ernstige conflicten die leiden tot geweld. Het brengt de verschillende diensten (o.a. politie, justitie, hulpverlening en lokale besturen) die een rol spelen in de aanpak van familiaal geweld samen onder één dak en zorgt voor de verbinding tussen gezinnen en deze betrokken diensten. Het vertrekpunt is steeds een bezorgdheid en de wens om gezinnen te helpen. Er gaat bijzondere aandacht naar de veiligheid en het welzijn van de kinderen. Veilig Huis richt zich op iedereen die betrokken is, maar momenteel is Veilig Huis nog niet rechtstreeks toegankelijk voor burgers en wordt er gewerkt vanuit aanmeldingen door professionals. De actuele contactgegevens en mogelijkheden (zoals eventuele regionale lotgenotengroepen) vind je terug op de website van Veilig Huis 

Vertrouwenscentrum Kindermishandeling

In elke Vlaamse provincie en in Brussel is er een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK). VK zijn het aanspreekpunt bij alle mogelijke situaties van geweld op kinderen. De meldingen aan het VK kunnen komen van hulpverleners of de hulplijn 1712.  

CAW in je buurt

Wanneer je beroep doet op het CAW, zijn er verschillende vormen van hulp mogelijk. Je kan informatie en advies krijgen, maar ook langere begeleidingstrajecten, beveiligde opvang in een vluchthuis of crisishulp wanneer dat nodig is.  Dat kan voor jou alleen, samen met je partner, je kinderen of met het hele gezin.

Slachtofferhulp van het CAW

Slachtofferhulp van het CAW kan je informatie geven, begeleiden, en administratief en emotioneel ondersteunen. Slachtoffers en hun omgeving ervaren verschillende emoties. CAW bieden een luisterend oor, denken mee en ondersteunen je waar mogelijk om de draad weer op te nemen.  

Dienst slachtofferonthaal bij de justitiehuizen

Als je aangifte hebt gedaan bij de politie, wil je weten wat er met je klacht gebeurt. De dienst slachtofferonthaal kan je informatie geven over je dossier (vanaf de indiening van klacht tot de strafuitvoering). Deze dienst kan je ook bijstaan en ondersteuning bieden tijdens de gerechtelijke procedure, bijvoorbeeld bij de teruggave van inbeslaggenomen stukken, bij de inzage van het dossier, bij zittingen van de rechtbank, ...  

Juridische eerstelijnsbijstand of een advocaat

Juridische eerstelijnsbijstand biedt praktische inlichtingen, juridische info en een eerste juridisch advies. Indien nodig word je doorverwezen naar een gespecialiseerde organisatie. Deze gratis dienst, georganiseerd door de Commissie voor Juridische Bijstand, staat open voor iedereen, ongeacht je inkomen.  

Voor uitgebreid juridisch advies of als je je wil laten vertegenwoordigen in een strafrechtelijke procedure, kan je terecht bij een advocaat.  

Via juridische tweedelijnsbijstand (vroeger pro deo) kan je beroep doen op de tussenkomst van een advocaat die - afhankelijk van je financiële situatie - goedkoper of gratis is.  

  Misschien zoek je info over

Je bent omstander of getuige van familiaal geweld

  • Je kan als getuige altijd terecht bij de politie om aangifte van de feiten te doen. Je kan je daarbij laten bijstaan door iemand die je vertrouwt. De politie zal dan een proces-verbaal (pv) opstellen.
  • Bel het noodnummer 112 voor dringende medische hulp.
  • Bel of mail 1712. Als je getuige bent van familiaal geweld kan je het gratis nummer 1712 bellen of mailen via www.1712.be. De medewerkers van 1712 luisteren naar je verhaal en verwijzen je eventueel door naar professionele hulp. 1712 is elke werkdag bereikbaar tussen 9u en 17u. 

Lees meer in de brochure ‘Waarom deed niemand iets? Getuige van partnergeweld? Kijk niet weg.’

Kinderen zijn getuige van familiaal geweld

Kinderen worden bij familiaal geweld tussen (ex-)partners vaak over het hoofd gezien. Toch hebben zij meer in de gaten dan je denkt. Getuige zijn van familiaal geweld kan grote gevolgen hebben, ook voor baby’s en jonge kinderen. Deze tips kunnen helpen:  

  • Praat met je kind, geef antwoord op hun vragen in begrijpelijke taal. 
  • Herstel het vertrouwen van je kind door de normale gang van zaken weer te hervatten: ga bijvoorbeeld weer naar school, naar je sportclub. 
  • Zoek steun bij mensen die jij en je kind vertrouwen.

Lees meer in de brochure "Geweld in huis raakt kinderen".

Wat is een tijdelijk huisverbod?

Als één of meerdere huisgenoten ernstig en onmiddellijk gevaar lopen door de aanwezigheid van een meerderjarige, kan de procureur des Konings deze persoon een huisverbod opleggen. Een huisverbod is een plaats- en contactverbod en geldt voor maximum veertien dagen. Het kan door de familierechtbank eenmalig verlengd worden met maximum drie maanden.

Wat is een mobiel stalkingalarm?

Wanneer sprake is van levensbedreigende stalking binnen een familiale context kan een mobiel stalkingalarm worden toegekend.

Zowel het slachtoffer als de politie, een derde of de parketmagistraat kan vragen dat een mobiel stalkingalarm wordt geplaatst.

Het slachtoffer wordt verhoord en er wordt nagegaan of het slachtoffer bereid is een mobiel stalkingalarm te laten installeren en een gebruiksovereenkomst wil tekenen. Er volgt een overleg tussen politie en parket. De parketmagistraat beslist of een mobiel stalkingalarm wordt toegekend.

Wanneer het alarm wordt toegekend zal een mobiele knop verankerd zitten aan de 112 app op de gsm van het slachtoffer en dit voor een periode van negen maanden. Wanneer het slachtoffer in acuut gevaar verkeert en de mobiele knop activeert, wordt een oproep gelanceerd naar het Communicatie- en Informatiecentrum (CIC) van de politie. Bij het CIC komt de oproep binnen met een duidelijke vermelding dat het om een stalkingalarm gaat. Een interventieploeg van de politie wordt onmiddellijk gestuurd naar de locatie die de 112 app naar de noodcentrale verzendt.

Na een periode van negen maanden wordt het stalkingalarm geëvalueerd.

De parketmagistraat beslist of het alarm kan worden afgesloten.

Wanneer een mobiel stalkingalarm wordt geïnstalleerd zal de parketmagistraat steeds de dienst slachtofferonthaal vatten. De politie zal het slachtoffer ook doorverwijzen naar hulpverlening.

Wat is een vechtscheiding?

Een vechtscheiding of hoogconflictueuze scheiding is een scheiding waar de conflicten tussen de ex-partners niet ophouden, ook al is de scheiding al lang achter de rug. Er is veel wantrouwen en het lukt niet meer om oplossingen te vinden voor alledaagse dingen.

Deze hoogoplopende ruzies en spanningen zijn nefast voor de kinderen. Ze raken verstrikt in de strijd tussen de ouders en voelen de druk om te “moeten” kiezen tussen hun ouders. Soms willen ze één ouder niet meer zien.

Enkele tips:

  • Accepteer dat je geen controle hebt over het gedrag van je ex-partner. Proberen iemand te veranderen kan leiden tot een gevoel van machteloosheid. Focus op wat je zelf kunt beïnvloeden.
  • Samen opvoeden lukt niet voor iedereen. Focus op wat jij belangrijk vindt in de opvoeding van je kind(eren) en hou je niet meer bezig met wat de andere ouder doet. De andere ouder pakt het misschien anders aan, maar dat kan.
  • Weet dat je kind ook in een ander gezin woont en leeft. Zorg ervoor dat je niet veroordelend bent over hoe het er daar aan toegaat.  
  • Zoek hulp om echt los te komen van jouw ex-partner. Het CAW kan je daarbij helpen. Of je kan gratis bellen, chatten of mailen met 1712 via www.1712.be

Je kent een slachtoffer in je omgeving

Veel mensen vinden het moeilijk om zich te mengen in het privé-leven van anderen. Maar het kan al veel helpen als je een luisterend oor biedt aan iemand met problemen, dat je de problemen erkent en bespreekbaar maakt.  

Een slachtoffer in je omgeving helpen

Als je niet zeker weet of iemand te maken heeft met familiaal geweld, ga dan voorzichtig met de signalen om. Leg jouw indrukken voor aan iemand die je vertrouwt of neem contact op met een instantie die je kan adviseren, zoals de gratis hulplijn 1712

Wat is partnergeweld?

Partnergeweld is iedere vorm van fysiek, seksueel, psychisch of economisch geweld tussen echtgenoten of personen die samenleven of samengeleefd hebben en tussen wie een duurzame affectieve en seksuele band bestaat of bestaan heeft. 

Wat is kindermishandeling?

Kindermishandeling is elke vorm van lichamelijk, seksueel of emotioneel geweld tegen of verwaarlozing van minderjarige kinderen. Ook meerderjarige (kwetsbare) personen kunnen slachtoffer zijn van mishandeling door een ouder, pleeg- of stiefouder.  

Wat is oudermishandeling?

Oudermishandeling betekent dat een (meestal) inwonend kind regelmatig fysiek, seksueel, financieel en/of psychisch geweld gebruikt tegen één of beide ouders. De mishandelde ouder kan ook een stief- of een pleegouder zijn.

Wat is siblinggeweld?

Siblinggeweld of het geweld tussen (half)(stief)broers en (half)(stief)zussen is een specifieke vorm van kindermishandeling.  

Wat is een gedwongen huwelijk?

Een gedwongen huwelijk is de verbintenis tussen twee personen van wie er tenminste één niet uit vrije wil en ten volle met het huwelijk heeft ingestemd. Het gaat dus over huwelijken onder fysieke en/of morele dwang. Terwijl fysieke dwang makkelijk herkenbaar is, is morele dwang vaak heel wat subtieler en bijgevolg ook moeilijk op te sporen.

Wat is eergerelateerd geweld?

Eergerelateerd geweld verwijst naar verschillende geweldsvormen waarbij het voorkomen of het herstellen van een schending van de seksuele en familiale eer – waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te geraken – het hoofdmotief is. Het kan gaan om de eer van een individu, de familie of de gemeenschap. Het geweld kan uitgaan of ondersteund worden door meerdere personen en gericht zijn op meerdere slachtoffers."

Wat is vrouwelijke genitale verminking?

Vrouwelijke genitale verminking zijn ingrepen die leiden tot een gedeeltelijke of volledige verwijdering van de externe geslachtsdelen van de vrouw en/of andere verwondingen van de vrouwelijke geslachtsdelen die niet het gevolg zijn van therapeutische ingrepen.